Wśród absolwentów wchodzących na rynek pracy w latach 1989 – 1994 przeważały kobiety. Ich struktura wykształcenia jest inna niż mężczyzn. Kobiety częściej kończą szkoły ponadpodstawowe (licea ogólnokształcące) nie zdobywają określonego zawodu – 10,6 %, podczas gdy odsetek mężczyzn wynosi tylko 3,0 %. Relatywnie, kobiety rzadziej są absolwenta-
mi szkół wyższych (7,8 %, 9,3 %). Mimo tego twierdenia, że kobiety są przeciętnie lepiej wykształcone niż mężczyźni, jest w pełni uzasadnione. Wśród absolwentów dominują osoby z wykształceniem zasadniczym – 54,8 % ogółu tych absolwentów. Kończą oni głównie kierunki: techniczny, mechaniczny, budowlany, rolniczy, transportowy. Ich kwalifikacje na poziomie szkoły zasadniczej okazać się mogą niewystarczające wobec szybko zmieniających się potrzeb rynku pracy. Kobiety natomiast częściej niż mężczyźni kończą szkoły policealne, średnie ogólnokształcące i średnie zawodowe, kończąc najczęściej kierunki: ekonomiczno-społeczny – 83,5 % kobiet, pedagogiczny – 78,4 %, biurowy – 90,2 %,medyczny – 94,2 % oraz usługowy – 87,1 % ogółu kobiet.
Należy podkreślić, że aktywność zawodowa absolwentów po ukończowej szkole jest generalnie wysoka. Pogląd iż absolwenci po ukończonej szkole rozpoczynają pracę od przedłużanych wakacji jest uzasadniony.
O ile w 1989 roku postawę bierną w poszukiwaniu pracy wykazywało 32,4 % absolwentów, o tyle w 1994 roku już tylko 19,9 %, co ilustruje tabela 6.
Wysoki wskaźnik aktywności zawodowej absolwentów nie jest jednak równoznaczny z wysokim wskaźnikiem ich zatrudnienia. Na przestrzeni lat 1989 – 1994 wskaźnik ten ma tendencje malejąca przy jednoczesnym wzroście wskaźnika osób pozostających bez pracy.
Status absolwentów na rynku pracy był uzależniony od poziomu wykształcenia.
TABELA 6. ABSOLWENCI WG. AKTYWNOŚCI NA RYNKU PRACYW LATACH 1989 – 1994 (W %)
| Aktywni zawodowo | ||||
|
Lata |
Ogółem |
Pracujący |
Bezrobotni |
Bierni
zawodowo |
|
1989 1990 1991 1992 1993 1994 |
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 |
40,5 36,0 28,4 27,0 22,5 21,9 |
27,1 37,1 46,2 45,4 54,8 58,2 |
32,4 26,9 25,4 27,6 22,7 19,9
|
Największe możliwości w znalezieniu pracy, co ilustruje tabela 7, mają absolwenci po studiach wyższych, z których 32,4% podjęło od razu pracę po ukończonej szkole wyższej.Mimo większych możliwości w znalezieniu pracy przez tych absolwentów teza o ich nieograniczonych możliwościach nie znajduje potwierdzenia, gdyż jednocześnie aż 41,3% ogólnej ich liczby nie znalazło zatrudnienia zasilając szeregi bezrobotnych.
TABELA 7. STATUS ABSOLWENTÓW NA RYNKU PRACY WG. POZIOMU WYKSZTAŁCENIA ( % )
| W tym wg.statusu | ||||
| Poziom wykształcenia | Ogółem | Pracu-
jący |
Bezro-
botni |
Bierni |
|
Wyższe Policealne Średnie Ogólnokształcące Średnie Zawodowe Zasadnicze Zawodowe Podstawowe
|
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 |
32,4 20,2 19,2 28,0 32,6 26,0 |
41,3 54,8 47,4 50,1 47,4 17,0
|
24,3 25,8 20,1 21,9 20,1 57,0 |
Pewnym zaskoczeniem jest relatywnie duży odsetek absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 32,6 %, którzy zaraz podjęli pracę po ukończonej szkole. Jednakże znaczny ich odsetek – 47,4 %, było bezrobotnymi. Znaczna ilość ofert dla osób bez kwalifikacji cechuje z pewnością rynek pracy w okresie przełomu. Najtrudniejszy start mają absolwenci liceów ogólnokształcących i szkół podstawowych, czyli osoby bez merytorycznych kwalifikacji. Cechą charakterystyczną absolwentów szkół podstawowych jest także skłonność do pozostawania poza rynkiem pracy – 57,0 % ogółu tych absolwentów.
[Z. Kwiecińska: Konteksty pytań o zmiany w kształceniu nauczycieli. W: Edukacja nauczycielska wobec zmiany społecznej, pod redukcją H. Kwiatkowskiej Warszawa 1991r.]
pracebezrobocie 