Utajona forma bezrobocia powodowała zjawisko nieefektywnego zatrudnienia, nadwyżki w posiadaniu siły roboczej, zarówno w ujęciu mikroekonomicznym – w skali zakładu, jak i w ujęciu makroekonomicznym – w skali ogólnokrajowej
Na niską efektywność wykorzystania kadr wpłynęło wiele czynników, do których należy przede wszystkim zaliczyć:
- brak powiązania pracy z wydajnością i efektywnością pracy,
- brak mechanizmów doboru, oceny i awansowania pracowników, niedostosowanie ilości kształcących do potrzeb gospodarki, duża absencja i fluktuacja kadr, nieliczenie się z kosztami produkcji, brak przymusu ekonomicznego itp.
To marnotrawstwo potencjału kadrowego realizowane było w warunkach pełnego zatrudnienia i zgodnie z zasadą „jaka płaca – taka praca”.
Przemiany ustrojowe i gospodarcze, jakie nastąpiły po 1989 roku, skutecznie ukazały problem marnotrawstwa kadrowego, dziedzictwa gospodarki nakazowo-rozdzielczej, oraz niedostosowanie systemu kształcenia do potrzeb gospodarki. Rozpoczęły się nieodwracalne zmiany na rynku pracy. Rynku obejmującego całokształt zagadnień związanych z kształtowaniem podaży pracy i popytu na pracę.
Na rynku pracy mają miejsce transakcje kupna pracy, czyli angażowanie pracowników oraz transakcje sprzedaży pracy. Popyt reprezentowany jest przez pracodawców oferujących miejsca pracy, a podaż reprezentowana jest przez poszukujących pracy. Na rynku pracy w warunkach gospodarki rynkowej występuje konkurencja. Bezrobocie powoduje, że poszukujący pracy muszą stale podnosić swoje kwalifikacje, które czynią z ich bardziej konkurencyjnymi w stosunku do innych poszukujących pracy.
Rynek pracy można rozpatrywać w skali całego kraju, mówi się wtedy o rynku krajowym. Podlega on ogólnej polityce państwa i jest regulowany przez decyzje centralne. W skali województwa lub makroregionu występuje rynek regionalny, natomiast rynek pracy w skali gmin, lub kilku powiązanych ze sobą miast i gmin określa się jako rynek lokalny. W praktyce określanie zasięgu rynków regionalnych i lokalnych wynika ze sposobu agregacji publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny danych statystycznych, z zakresu działania samorządów lokalnych oraz struktury organizacyjnej państwowych służb zatrudnienia.
Podstawową kategorię rynku pracy stanowi pojęcie zasobów siły roboczej, inaczej mówiąc zasobów pracy. Potencjalne zasoby pracy, stanowi ludność w wieku produkcyjnym. W odróżnieniu od zasobów potencjalnych czyli ludności w wyznaczonym przedziale wieku (produkcyjnego), realne zasoby pracy to ogół osób aktywnych zawodowo, przy czym przez ludność aktywną zawodowo należy rozumieć zarówno osoby pracujące w jednostkach sektora publicznego i prywatnego, jak również osoby bezrobotne aktywnie poszukujące pracy.
pracebezrobocie 